دستگاه گوارش طیور (بخش سوم)

از آنجا که شناخت دستگاه گوارش طیور برای سلامت، بهبود تغذیه و رشد طیور بسیار حائز اهمیت است این مطلب کامل را برایتان تهیه کردیم. در بخش های قبلی، بخش پروکسیمال، دیستال، غدد بزاقی، حفره ها، زبان، پیش معده و سنگدان را بیان کردیم. در ادامه بخش های دیگر دستگاه گوارش طیور را خواهید شناخت:

روده باریک:

روده باریک از سه بخش دئودنوم یا دوازدهه، ژژونوم و ایلئوم تشکیل شده است. این گروه بندی بر اساس تفاوت ساختمان بافتی در سراسر روده باریک، انجام شده است، دوازدهه، بخش آغازین روده باریک است که از دریچه پیلور به سمت عقب و راست ادامه می یابد، ژژونوم، بطور مشخصی از دئودنوم جدا شده است ولی مرز بین ایلئوم و ژژونوم، مشخص نیست و باقی مانده کیسه زرده ممکن است در میانه طول روده دیده شود.

دیواره روده باریک:

دیواره روده باریک شامل بافت های زیر است :

۱ لایه مخاطی

۲ لایه زیر مخاطی

۳ لایه ماهیچه ای

۴ لایه سروزی

لایه مخاطی:

داخلی ترین لایه دستگاه گوارش است که لومن را احاطه می کند، این لایه به طور مستقیم با مواد غذایی در ارتباط است و مسئول جذب ، ترشح و هضم می باشد و از داخل به سمت خارج به سه لایه تقسیم می شود که عبارتند از:

۱٫ اپیتلیوم

۲٫ پارین

۳٫ ماهیچه مخاطی

سرتاسر لایه مخاطی توسط ویلی پوشیده شده است که باعث افزایش سطح جذب مواد مغذی می شود. ویلی ها بسیار کوچک بوده و به صورت بسته هائی بسیار بسیار فشرده می باشند که مخاط را پشت و رو می کند. ویلی ها به اشکال مختلف زبانی شکل ، برگی شکل و پل مانند دیده می شوند . سطح ویلی روده ، از اپیتلیوم استوانه ای ساده (سلولهای جذب کننده) و گابلت و لامینا پروپریا پوشیده شده است . ویلی همچنین شامل مویرگها ، لاکتی و فیبرهای ماهیچه صاف می باشد.

لایه مخاطی روده کوچک حاوی سلول های جذب کننده (آنتروسیت ۱۴) ، سلولهای گابلت شکل (گابلت) و سلولهای انترواندوکرین است ، به طوری که سلول های گابلت و انترواندوکرین در میان سلول های جذب کننده پراکنده هستند، در کریپت، اپیتلیوم، همچنین شامل سلول های پانت و سلول های بنیادی یا پایه می باشد.

سلول های گابلت:

سلول های گابلت، موکوس را ترشح می کنند، موکوس حالتی ویسکوز مانند دارد و حاوی پروتئین های گلایکوزیله شده ای به نام موسین می باشد که در محلول الکترولیت ها به صورت سوسپانسیون در آمده اند، موکوس اعمال فراوانی دارد ، باعث محافظت در مقابل اسیدتولید شده از قسمت های فوقانی دستگاه گوارش شده ، همچنین زیان های ناشی از مواد شیمیایی ، میکروارگانیسم های مضر و … را کاهش می دهد.

سلول های گابلت در میان سایر سلول ها در اپیتلیوم اندام های زیادی ، بخصوص در دستگاه گوارش و تنفس پخش شده اند. در بعضی از قسمت ها ، تعداد آنها کمتر از سایر سلول ها است و در بعضی قسمت های دیگر ، مثل کولون ، تعداد آنها بیشتر از سلول های دیگر است. در روده ، نای و نایژه ، تعداد سلول های جذب کننده بیشترین مقدار می باشد، نام سلول های گابلت به دلیل نوع ویژگی های این سلول ها در بافت ها است. این سلول ها دارای یک پایه باریک بوده که داخل لومن گسترش یافته است.

هسته سلول گابلت همراه با میتوکندری ، شبکه اندوپلاسمیک و دستگاه گلژی در قاعده سلول قرار دارد و بقیه سلول با گرانول های ترشحی باند شده با غشاء که حاوی مخاط هستند ، پر شده است . مخاط از سلول های گابلت ، در پاسخ به هورمون ها ، ترشح می شود.

موکوس ، ماده ای غلیظ و لزج است که سطوح اپیتلیال را می پوشاند و از موسین ها و نمک های غیرآلی معلق در آب ، تشکیل یافته است و سلول های ترشح کننده موکوس در بدن پخش شده اند. سلول های گابلت در اپیتلیوم دستگاه گوارش ، تنفس و ادرار فراوان هستند و محتویات خود را که به سطح اپیتلیوم چسبیده است، از طریق مجاری به داخل روده و دستگاه تنفس آزاد می کنند.. موسین ها ، خانواده بزرگی از پروتئین های گلایکوزیله هستند . ژن های موسین ، مونومرهای موسین را به رمز تبدیل می کنند که به صورت هسته های آپوموسین میله ای سنتز می شوند.

دو منطقه مختلف در موسین های بالغ یافت می شوند:

۱- مناطق انتهائی آمینی و کربوکسی که گلایکوزیله می شوند و در سیستئین غنی هستند که باندهای دی سولفیدی بین مونومرهای موسین ایجاد می کنند .
۲- یک منطقه مرکزی که از واحدهای مرکزی پشت سر هم تشکیل شده است که بیش از نیمی از آن را سرین و ترئونین تشکیل می دهد. این منطقه با صدها الیگوساکارید باند شده با اکسیژن، اشباع شده است.

الیگوساکاریدهای باند شده با نیتروژن نیز ، روی موسین ها یافت می شوند ، اما مقدارشان کمتر است. پوشش
قندی موسین ها باعث شده است، موسین ها ، توانائی حفظ آب را داشته باشند و همچنین آنها را مقاوم به
پروتئولیز نگه می دارد که این امر باعث ایجاد بسیاری از ویژگی های موسین ها می شود.

سلول های جذب کننده:

این سلول ها مسئول جذب مواد مغذی از لومن روده و انتقال آنها از اپیتلیوم به لامینا پروپریا (پارین) هستند . سلول های جذب کننده حاوی آنزیم های گوارشی برای هضم و آنزیم هایی برای فعال کردن پیش آنزیم ها و پروتئین های حامل برای جذب مواد هضم شده می باشند . از جمله آنزیم های موجود دی ساکاریدازها، برای تجزیه دی ساکاریدها ،آمینوپپتیدازها برای تجزیه پلی پپتیدها و دی پپتیدازها برای تجزیه دی پپتید ها به اسیدهای آمینه و آنزیم آنتروکیناز که تبدیل کننده تریپسینوژن غیرفعال مترشحه از پانکراس به تریپسین فعال می باشد. در سطح سلول های جاذب، غشاء سلول به طورت لبه مسواکی یابراش بوردر دیده می شود که باعث افزایش سطح جذب این سلول ها شده و همچنین محلی برای اتصال پاتوژن ها می باشد:

سلول های انترواندوکری:

این سلول ها، هورمون ها و پپتیدهای مختلفی را ترشح می کنند که مهمترین آنها سکرتین و کوله سیستوکینین برای کنترل ترشحات پانکراس و صفرا ، سروتونین و سوماتواستاتین ، موتیلین برای افزایش انقباضات ، نوروتنسین برای کاهش انقباض عضلات می باشند.

سلولهای پانت:

در منطقه پایین کریپت قرار دارند و آنزیم های لیزوزیم و فاکتورهای دیگر را داخل کریپت ترشح می کنند. این عوامل به همراه سلول های بنیادی از اپیتلیوم کریپت محافظت می کنند . سلول های پانت ، غنی از آنزیم ضد باکتریایی لیزوزیم می باشند ، در نتیجه در تنظیم فلور میکروبی روده دخالت دارند.

سلول های بنیادی:

این سلول ها، دیواره های کریپت را می پوشانند و بطور مداوم اپیتلیوم روده را بازسازی می کنند و همچنین
بطور دائم سلول های گابلت و سلول های جذب کننده را هر چهار روز یکبار جایگزین می نمایند

لایه زیرمخاطی:

به غیر از دئودنوم ، لایه زیرمخاطی در قسمت های دیگر روده کاملا مشخص نیست و درلایه زیر مخاط در دئودنوم پستانداران غدد برونر، دیده می شود که دارای ترشحات موکوسی بوده ، در اکثر گونه های پرندگان و ماکیان این غدد دیده نمی شود.

 

بخش اول را می توانید در اینجا بخوانید

بخش دوم را می توانید در اینجا بخوانید

بخش چهارم را می توانید در اینجا بخوانید

 

مطالب مرتبط:



دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *