علائم بالینی کتوز

فرم گوارشی ⇐ در گاو اشتها بتدریج کاهش می‌یابد. در ابتدا از خوردن کنستانتره و در مرحله بعد از خوردن سیلو و

در انتها از خوردن یونجه خودداری می‌کند. تولید شیر کاهش می‌یابد و چربی شیر زیاد می‌شود.

دام تمایلی به حرکت ندارد، دندان قروچه می‌کند، پشتش را قوسی نگه می‌دارد و دیوانه‌وار خودش را می‌لیسد

همچنین لاغر شده و دچار دهیدراتاسیون می‌شود. درجه حرارت طبیعی است،

یبوست به همراه مدفوع موکوس دیده می‌شود و حرکات شکمبه کاهش می‌یابد.

بوی استن از هوای بازدمی و از شیر به مشام می‌رسد.

فرم عصبی ⇐ گاو دایره‌وار دور خودش می‌چرخد، رفلکس بینایی کم است یا وجود ندارد، دام بدون هدف راه می‌رود و موقع راه رفتن دستها و پاها را از هم دور نگه می‌دارد (حالت ضربدری)، دام دچار عدم تعادل (Ataxia) است و سرش را گاهاً به دیوار فشار می‌دهد. همچنین ممکن است زمین‌گیر شده و دچار تشنج گردد و لمس بدن ممکن است با نعره کشیدن همراه شود. بروز علائم عصبی دوره‌ای است وهر ٨-١٢ ساعت یکبار بمدت ١تا ٢ ساعت دوام پیدا کند و دام ممکن است در یکی از این حملات عصبی تلف شود.

گوسفند ← این گوسفندان از گله عقب می‌مانند و ترس از عوامل خارجی ندارند و مرتباً به موانع برخورد می‌کنند زیرا کور می‌باشند. تعداد دفعات ادرار و مدفوع آنها زیاد می‌شود و دام در فواصل معینی دچار تشنج می‌گردد.

پیشگیری از بروز کتوز در دام

اولین موردی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که باید از چاق شدن دام قبل از دوره زایمان پیشگیری کرد و همچنین تغییرات در جیره غذایی در ایام قبل از زایمان و بعد از زایمان حتماً با پروسه عادت‌دهی دام و به‌تدریج انجام شود. دقت کنید که حتماً یک سوم از جیره روزانه را علوفه مناسب و باکیفیت تشکیل داده باشد از سیلاژهای اسید بوتریکی و همچنین سیلاژهای بی‌کیفیت استفاده نگردد و تعادل در مصرف مواد مغذی رعایت شود و در ابتدای ابستنی جیره را باید میزان بیست درصد افزایش داد و در همین زمان باید مراقب بود که دام دچار استرس نشود و وعده‌های غذایی روزانه را افزایش داد.

فرق کتوز در گاو و گوسفند:

گاو:

– تک گیر

– معمولاً ابتدای پس از زایش

– به دو فرم گوارشی و عصبی وجود دارد

گوسفند:

– اپیدمی

– معمولاً اواخر آبستنی (بویژه در میش‌های چند قلوزا)

– فقط فرم عصبی

وقوع بیماری در گاوهایی که در سیستم بسته نگهداری می‌شوند بیشتر است. علت آن شاید چاق شدن بیش از حد حیوان به علت عدم تمرین بدنی می‌باشد.

– دامهای پرتولید (در ١٠ الی ۶٠ روز پس از زایمان) حساسیت بیشتری به این بیماری دارند.

بیماری در هر سنی دیده می‌شود حتی در تلیسه‌ها. در بسیاری از موارد داشتن یک برنامه غذایی واحد برای همه افراد گله، بیماری کتوز را باعث می‌شود. براساس طبیعت بروز بیماری رخ می‌دهد.

تشخیص تفریقی بیماری کتوز

بیماری را باید از کمبود منیزیم، مسمومیت با سرب،‌ هاری و لیستریوز تفریق داد.

درمان کتوز

باید سعی شود سطح قند خون را افزایش دهیم. برای اینکار سه نوع درمان به مورد اجرا گذاشته می‌شود:

الف) تزریق I.V گلوکز ⇐ معمولاً از ۵۰۰CC  محلول ۵٠% گلوکز استفاده می‌شود.

تزریق این مقدار گلوکز سریع‌ترین راه برای رساندن قند به خون می‌باشد و این گلوکز تا ٢ الی ٣ ساعت دام را حمایت می‌کند.

وقتی‌که تنها این روش درمانی اعمال گردد، غالباً بیماری دوباره عود خواهد کرد.

لذا باید تا سه روز این درمان را ادامه دهیم و علاوه بر آن از درمان‌های خوراکی نیر استفاده کنیم.

ب) درمان خوراکی ⇐ برای جلوگیری از عود بیماری باید از درمان‌های حمایتی بصورت خوراکی نیز استفاده کرد.

a) گلیسیرین ← دوروز اول ٢۵٠ gr گلیسیرین را در دو وعده به گاو می‌خورانند. سه روز بعد ١٠٠ gr گلیسیرین را در یک وعده به گاو می‌خورانند.

– باید مراقب پنومونی استنشاقی هم باشیم.

– گلیسیرین باعث تولید اسید پروپیونیک می‌شود.

b) پروپیلن گلیگول ← این ماده بسیار کارساز و موثر می‌باشد. این ماده در شکمبه در حد وسیعی پخش

و گسترش می‌یابد که بعد از جذب شدن، تولید گلوکز می‌کند.

c) پروپیونات سدیم ← با تولید اسید پروپیونیک، تولید گلوکز از هیدرات‌های کربن را تشدید می‌کند.

البته سدیم بشکل پروپیونات، بعلت آنکه از طریق ادرار دفع می‌شود، چندان مفید و موثر نمی‌باشد.

d) نیاسین ← نیاسین هم پیش از زایمان و هم بعد از زایمان می‌توان مصرف کرد که نتیجه پخش و مطلوب می‌باشد.

ج) هورمون تراپی ←از هورمون ACTH می‌توان در درمان این بیماری استفاده نمود.

این هورمون با تحریکی که به عمل می‌آورد، مقدار قند خون را زیاد کرده و برمیزان آن می‌افزاید.

یکی از بهترین و ارزانترین راه‌های معالجه کتوز، استفاده از کورتیکو استروئیدها می‌باشد. کورتونا تشکیل گلوکز را از اسیدهای آمینه تشویق می‌کنند. همچنین باعث افزایش اگزالواستات‌ها بمدت ۴٨ ساعت در خون می‌شوند و عمل گلیکوژنز را تشویق می‌کنند.

– دگزامتازون: ٢٠ تا ۴٠ سی سی

– پردنیزولون: ١٠٠ تا ۴٠٠ سی سی