مسمومیت

سم به ماده ای اطلاق می گردد که از راه بیرونی و یا از راه درونی به مقدار متوسط وارد بدن شود

و مستقیما با خواص شیمیایی خود سلامت دام را شدیدا به خطر بیاندازد و یا به حیات دام خاتمه دهد.

علایم مسمومیت:

عدم تعادل ، کشیدگی سر و گردن ، نفخ ، تب ، اختلالات گوارشی ، درد شکم ، اسهال و تغییر علائم تنفسی و قلب و حواس ضعف های عظلانی و تشنج

 

راههای ورود سم به بدن دام :
از راه دستگاه تنفسی
از راه دستگاه گوارش
از راه پوست
از راه تزریق دارو در ورید

 

ایجاد مسومیت از طریق دستگاه تنفسی :

عواملی که از طریق دستگاه تنفسی ایجاد مسمومیت در دام میکنند عواملی هستند که اغلب حالت گازی دارند مانند سموم شیمیایی که برای سم پاشی جایگاه مورد استفاده قرار میگیرند سم گروه های ارگانو کلره و ارگانو فسفره در این دسته قرار میگیرند
سموم ارگانو کلره:

از جمله این سموم می توان د.د.ت  لیندل ودی الدرین نام برد

علایم مسمومیت با سموم ارگانوکلره :

دام مسموم عصبی و ناراحت به نظر رسیده و علایم بیماری در ظرف چند دقیقه تا چند ساعت (در اغلب موارد۲۴ساعت) ظاهر میشود

انقباضات عضلات سر و صورت بسته بودن چشم ها به علت اسپاسم پلک ها

عدم تعادل برخی از دامها به هنگام حرکت ریزش شدید بزاق و حرکات ممتد جوشی (نشخوار مانند) از علایم دیگر این مسمومیت میباشد .
درمان:تزریق داخل وریدی امپول سولفات اتروپین

 

مسمومیت های دستگاه عصبی

مسمومیت با نمک:
تعریف و سبب شناسی:

مسمومیت با نمک یک بیماری دستگاه عصبی مرکزی حیوانات اهلی است . غلظت تام نمک نباید از ۴% افزایش پیدا کند .

نشانه های بالینی :

خوردن سریع و مقدار زیاد نمک سبب ایجاد علایم معده ای روده ای و عصبی میگردد .

این نشانه ها عبارت اند از : اسهال موکوسی خونی و دلدرد ، کشیدگی سر و گردن ، کوری
افزایش حساسیت پذیری ، سروصدا کردن ، فشار دادن سر به موانع ، لرزشهای عضلانی ، حرکات دوره ای.

و پیش از شروع نشانه های عصبی ممکن است دام از دست دادن آب بدن و افسردگی را نشان بدهد
درمان:

بیشترین دام های میتلا حتی پس از درمان دارویی شدید میمیرند .

 

مسمومیت با علوفه آغشته به آمونیاک (بونکروزگاوی )
قراردادن علوفه با کیفیت پایین در معرض آمونیاک بدون آب ارزش غذایی مواد را بهبود می بخشد قابلیت هضم مواد غذایی را افزایش داده و ارزش نسبی محتوای پروتئین غذا را افزایش می دهد افزودن بیش از حد آمونیاک به علوفه به میزان متجاوز ۳% علوفه بر مبنای ماده خشک ممکن است منجر به مسمومیت ناشی از تشکیل ۴-متیل ایمیدازول گردد .
علایم بیماری:

دام های مبتلا دچار ازدیام حساسیت و عدم تعادل هستند . هنگام استراحت دام ها حالتی مشابه اسب چوبی به خود میگیرند اما به هنگامی که تحریک شوند فعالیت بیش از اندازه از خود نشان می دهند به نظر میرسد که کور باشند و به اجبار دور خود می چرخند سایر نشانه ها شامل فریاد کشیدن تغییر صدا و برخوردن به اشیا به هنگام راه رفتن یا دویدن است .

درمان:

درمان اختصاصی شناخته شده نیست ولی در گوساله ها درمان توسط اسپرومازین۴۵%میلی گرم داخل سیاهرگی ویتامین۱۴/۱میلیگرم بر هرکیلوگرم داخل عضلانی سود برده اند .

 

مسمومیت با سرب:

مسمومیت با سرب در نشخوار کنندگان با آسیب حاد مغزی مشخص می گردد . گاوان به دلیل تمایل به لیسیدن یا جویدن اشیای نا معلوم دسترسی آنها به مواد حاوی سرب و میل باطنی به نوشیدن مواد آلوده حاصل تقطیر نفت خام بیشترین موارد مسمومیت را به خود اختصاص می دهند.

نشانه های بالینی:

شامل اختلال در دستگاه عصبی مرکزی است . در اولین مراحل مسمومیت با سرب گاوان مبتلا از دیگران کناره گیری میکنند و افسرده هستند.

افزایش حساسیت ، لرزشهای کوچک عضلانی ، اسپاسم پلک ها ، فشار دادن سر به موانع ، دندان قروچه ، اغما و تشنج از علایم بیماری است

درمان:

درمان با سرب باید شامل تخلیه سرب از دستگاه گوارش،  چلاته درمانی با کلسیم دی سدیم  مایع درمانی و پشتیبانی تغذیه ای باشد .

 

مسمومیت با گیاه خلر:

خوردن گیاه خلر منجر به اختلالی در دستگاه عصبی مرکزی می گردد .

این حالت ممکن است طی ۵ روز پس از مصرف جیره ای متشکل از ۵۰%ساقه های نرم خلر دیده شود.
علایم بیماری:

افسردگی ، لرزشهای عضلانی و کج شدن گردن در اثر انقباض بی اختیار عضلات گردد . دامهای مبتلا زمین گیر می شوند و از برخاستن اکراه دارند هنگامی که تحریک به حرکت شوند علایمی چون چرخش فشار دادن سر به موانع و دندان قروچه را اشکار می سازند و رنگ ادرار ممکن است قهوه ای تیره به نظر رسد .
درمان:

درمان مبنای تجربی دارد و شامل تجویز ۱تا۲لیتر سرکه به روش خوراکی و دیازپام  به طریق داخل سیاهرگی و دور ساختن از علوفه زیان بخش باشد.

 

مسمومیت با خزه های ابی_سبز:

نوشیدن آب از تالاب های راکد حاوی بعضی گونه های خزه های آبی_سبز ممکن است منجر به مسمومیت فوق حاد در دام ها گردد .
علایم مسمومیت:

لرزش های عضلانی ، اکراه از برخاستن یا حرکت کردن ، عدم تعادل ، انتهاهای سرد ، نبض ضعیف ،

گشادی مردمک ، ترشح و ریزش بزاق ، دل درد ، نفخ خفیف ، رنگ پریدگی مخاطات ، کاهش زمان پر شدن مویرگی ، استفراغ و در نهایت مرگ
درمان:

درمان مسمومیت با خزه های آبی _سبز علامتی است و به طور معمول رضایت بخش نمیباشد گوساله هایی که به طور تجربی مسموم گشته اند حتی پس از ۳۰ ساعت تنفس مصنوعی بهبود نیافته اند .

 

مسمومیت با ذرت خوشه ای:

سندرمی از عدم تعادل و تورم مثانه در اسب ها ، گاوها و گوسفندها با خوردن گونه های ذرت خوشه ای ارتباط داده شده است .

مکانیسمی که عمل می کند احتمالا آسیب سمی به دستگاه عصبی مرکزی است اما سم مسئول شناخته نشده است .
نشانه های بیماری:

عدم تعادل اندامهای حرکتی خلفی  بی اختیاری دفع ادرار به هنگام گام برداشتن نوسان دارند مفاصل تمایل دارند تا به جلو خم شوند .
درمان:

شامل تجویز آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت های باکتریایی دستگاه ادراری است .

 

مسمومیتهای دستگاه گوارش

مسمومیت با کانتارادین:

کانتارادین ماده سمی اصلی گونه های سوسک بلیستر است که برای اسب ها بسیار سمی است و بر دستگاه های معدی_روده ای_ ادراری و قلبی تاثیر میگذارند . ۴تا۶گرم از سوسک بلیستر خشک شده میتواند برای اسب ها کشنده باشد اسب ها با خوردن یونجه درو شده که آلوده به سوسک بلیستر می باشد در معرض مسمومیت قرار میگیرند .
نشانه های بالینی:

افسردگی ، بی اشتهایی ، درد در محوطه شکمی ، تلاش مکرر برای دفع ادرار و شوک قلبی عروقی است .
درمان:

داروی ضد سم برای کانتارادین وجود ندارد درمان نگهدارنده انجام میشود .

 

سوء هضم ساده:

سو هضم ساده متداول ترین بیماری در گاوهای شیری و گاوهای نر گوشتی است . علت بیماری در اثرات کیفی مواد غذایی و مصرف زیاد آنها در دام های فوق الذکر است . متداول ترین علت سوءهضم ساده تغذیه موادی که پروتئین آنها کم کپک زده ،  گرم  یخ زده و شبنم دار آلوده  و گاهی مصرف زیاد تری از مواد کنسانتره ای باشد .
نشانه های بالینی:

کاهش در اشتها ، افسردگی ، سنگینی ، نشخوار قطع شده و حالت یبوست سفتی مدفوع  و نفخ .
درمان:

استفاده از دارو های مقوی شکمبه  و تارتارات اسید از راه خوراکی موثر است .

 

اسیدزیس مزمن:

بیماری با خوردن مقادیر زیاد کنسانتره همراه با جیره علوفه ای خشبی به وجود می آید.
نشانه های بالینی:

کاهش اشتها و حرکات شکمبه ، لنگش ، تورم شکمبه
درمان :

افزایش دادن مواد خشبی به جیره و بیکربنات سدیم از راه خوراکی .